Ćwiczenia aparatu artykulacyjnego z dinozaurami

Szukacie grafik z ćwiczeniami aparatu artykulacyjnego na nadchodzący Dzień Dinozaura? Oto i są. Gotowe do pobrania za darmo: https://drive.google.com/file/d/16zKMyPyAGte1J12q3tY4DCUEcZx5W5hV/view?usp=sharing

Trening słuchowy

Mówisz do dziecka, ale ono nie reaguje. Wołasz je, ale ono nie zawsze się nawet odwraca, mimo że przecież zna swoje imię. Pytasz o coś, ale otrzymujesz odpowiedź na inne pytanie. Zaczynasz zastanawiać się, czy dziecko w ogóle słyszy, więc zabierasz je na badania słuchu. Okazuje się jednak, że słuch dziecka jest prawidłowy.

Dziecko słyszy dźwięki, ale już nie przetwarza ich prawidłowo. Kiedy otoczenie mówi, słowa nie zawsze są rozumiane natychmiastowo, a znaczenie dłuższych wypowiedzi gubi się w gąszczu szybko następujących po sobie zdań, których zdekodowanie w czasie rzeczywistym staje się niemożliwe.

Brzmi znajomo? Podejrzewam, że tak.

Zaburzenia przetwarzania słuchowego dotyczą wielu ludzi. Mogą one występować w izolacji, ale mogą też być (i często są) obecne u osób z dysleksją i specyficznymi zaburzeniami rozwoju językowego. Nie są też rzadkością u osób w spektrum autyzmu.

Co robić, gdy przyczyną problemów są zaburzenia przetwarzania słuchowego? Można przeprowadzić trening słuchowy.

W lipcu ubiegłego roku ukończyłam szkolenie certyfikacyjne pozwalające mi na prowadzenie treningu słuchowego The Listening Program przygotowanego przez Advanced Brain Technologies. Przez ostatnie miesiące trening słuchowy stał się istotną częścią terapii logopedycznej wielu moich podopiecznych oraz częścią mojej własnej codzienności, ponieważ uważam, że nowe metody terapeutyczne warto też sprawdzać na sobie.

Jak efekty?

Na początku wybierania programu dla każdej osoby konieczne jest m.in. ustalenie priorytetów terapeutycznych.  The Listening Program pozwala wpłynąć pozytywnie na: (1) funkcje wykonawcze, (2) ekspresję twórczą , (3) komunikację, (4) przetwarzanie słuchowe, (5) umiejętności społeczne i emocjonalne, (6) koordynację ruchową i (7) reakcję na stres. Podczas ustalania programu dla siebie jako priorytety ustaliłam poprawienie reakcji na stres oraz przetwarzanie słuchowe. Pozostałe aspekty uznałam za mniej istotne.

Po 6 miesiącach wykonywania treningu w formie intensywnej (dwa razy dziennie po 15 minut) mogę śmiało powiedzieć, że stresuję się mniej i znacznie spokojniej reaguję na sytuacje, które dotychczas powodowały znaczną nerwowość. Przetwarzanie słuchowe też uległo odczuwalnej w codziennym życiu poprawie.

U moich podopiecznych efekty są bardziej zróżnicowane. Przy ocenie tych efektów biorę, oczywiście, pod uwagę to, że w swoim trybie życia nie zmieniłam niczego poza dodaniem treningu słuchowego, zaś wszyscy moi podopieczni uczestniczą równolegle m.in. w terapii logopedycznej i w terapii integracji sensorycznej oraz są pod opieką psychologa i pedagoga. Z przyczyn organizacyjnych, nie jest też możliwe prowadzenie u nich treningu w formie intensywnej.

Co bardzo mnie cieszy, u kilku osób, z którymi pracuję obserwuję znaczną poprawę w zakresie przetwarzania słuchowego. Dzieciom łatwiej jest skupić się na zajęciach i mniej przeszkadzają im dźwięki docierające spoza sali. Lepiej rozumieją komunikaty werbalne i w efekcie ich mowa czynna również sprawnie się rozwija.

Trening słuchowy to nie trening-cud, ale jego efekty potrafią pozytywnie wpłynąć na funkcjonowanie osób z zaburzeniami przetwarzania słuchowego. Zdecydowanie polecam jako uzupełnienie wszystkich oddziaływań logopedycznych i pedagogicznych.

Walentynkowy zając

Hej, hej! Przychodzę z małą inspiracją na Walentynki. Jeśli masz sporo samoprzylepnych kryształków (6 mm), możesz łatwo zrobić pomoc uniwersalną. U mnie idealnie się to sprawdza do utrwalania głosek na zajęciach logopedycznych. Dziecko powtarza wyraz zawierający daną głoskę, a potem przykleja kryształek. Oczywiście, największą radość wzbudzały kryształki w kształcie kwiatków i serca ;)

Szablon z zającami do pobrania: https://drive.google.com/file/d/1dA0XH-dF6cfNmSH349_sLl0PuXxVZLko/view?usp=drive_link

Samoprzylepne kryształki to moje odkrycie tego sezonu. Znacie? Korzystacie?

Okienko

Dzisiaj przychodzę z pomysłem na prostą pomoc, która przydać się może podczas różnych zajęć terapeutycznych, dydaktycznych czy ogólnorozwojowych. Co to takiego? Ano… Okienko!

Co będzie potrzebne? Drukarka, nożyczki, taśma samoprzylepna/klej, papier techniczny oraz okładka do bindowania (lub inny przezroczysty materiał, który może imitować szybę). Opcjonalnie jeszcze nożyk do papieru.

Przygotowanie jest bardzo proste: trzeba wydrukować szablon okienka i wyciąć go wzdłuż linii (do wycięcia miejsca na szybkę może się przydać nożyk do papieru). Następnie trzeba w okładce do bindowania lub innym przezroczystym materiale wyciąć dwa prostokąty, które będą szybą. Szybki należy przykleić na okienku klejem lub taśmą (z mojego doświadczenia: klejem wygodniej, taśmą skuteczniej). Później okienko należy złożyć tak, żeby jego skrzydła spotykały się na środku. Warto podczas zginania patrzeć, z której strony były przyklejane szybki – wg mnie lepiej wyglądają podklejone od środka.

No i mamy gotowe okienko.

A co będzie w okienku? To, co tylko chcemy.

Na zajęciach logopedycznych może to być np. szalony pejzaż, na którym znajdą się obiekty mające w nazwie ćwiczoną głoskę albo twarze osób przebywających na dworze (wówczas warto wybrać tym postaciom imiona zawierające odpowiednią głoskę).
Na lekcjach języka polskiego jako obcego można narysować lub przykleić w oknie przedmioty, których nazwy były poznawane na zajęciach. Można się też pokusić o zilustrowanie osób wykonujących różne czynności, jeśli na lekcjach pojawiały się nowe czasowniki.

Jeśli masz pomysł, jak wykorzystać okienko na swoich zajęciach, śmiało pobierz materiały.
Szablon okienka: https://drive.google.com/file/d/1OWhlKZ4w09RvKGJc2yl1H6mq8NMtWgIL/view?usp=sharing
Szablon szybki oraz obrazkowa instrukcja sklejania i składania okienka: https://drive.google.com/file/d/1tclFjzf4lW1QDxJjxI6kyUHMNulC61L6/view?usp=sharing

Zimowe znaczki

Do czego mogą się przydać na zajęciach logopedycznych nożyczki wycinające karbowaną linię? Na przykład do stworzenia własnych logopedycznych znaczków.

Dla moich podopiecznych przygotowałam ostatnio zestaw grafik, które przedstawiały osoby i przedmioty mogące się kojarzyć z zimą (wszystkie ilustracje były przeze mnie wycięte wzdłuż czarnych linii). Dzieci nazywały to, co było widoczne na grafikach, a następnie odcinały kawałek wszystkich białych brzegów kartki tak, by powstał znaczek.

Potem zabawa robiła się jeszcze ciekawsza, ponieważ wyjmowałam analogiczne kartki, ale już białe – do samodzielnego uzupełnienia przez dziecko. 

Z niektórymi dziećmi utrwalałam wtedy ćwiczone głoski, a więc na ilustracjach musiały się pojawiać wyrazy zawierające odpowiednie dźwięki. Z innymi rozwijałam zasób słownictwa i zwiększałam wiedzę o zimie, więc tworzone przez dzieci prace musiały dotyczyć aktualnej pory roku.

Jeśli też masz ochotę wykorzystać znaczki na swoich zajęciach, zapraszam do pobrania darmowych materiałów:

Znaczki z grafikami: https://drive.google.com/file/d/1LfAY_kg48nnnkbAC3iCCsfukCpHRmfSR/view?usp=sharing

Znaczki do samodzielnego uzupełnienia: https://drive.google.com/file/d/1nIzzMUr3Aik_WCh0OthmLZTIRidNB-O5/view?usp=sharing

Logopedyczna koperta na Dzień Misia

Jak zrobić kopertę na dzień misia?

Przede wszystkim, potrzebne będzie wydrukowanie szablonu i wycięcie go wzdłuż czarnych linii. Następnie złożenie i sklejenie wg instrukcji (punkty od 1. do 5.).

Następnie trzeba wyciąć elementy dodatkowe: uszy, pyszczek, łapki i kolorowe futerko pod oczy. A po wycięciu – przykleić zgodnie ze wzorem podanym w 6. punkcie instrukcji (jeśli jest taka możliwość, polecam papierowe oczka zastąpić samoprzylepnymi ruchomymi oczkami).

I gotowe!

Koperta może być wykorzystana np. do karmienia misia logopedycznymi kartami z ilustracjami zawierającymi ćwiczoną głoskę.

Do pobrania szablon koperty: https://drive.google.com/file/d/1Vb7XnBM-4p1-y3EhhTFvphy7awotQHNf/view?usp=sharing

Do pobrania pierwsza część elementów ozdobnych: https://drive.google.com/file/d/15DkuHfIT5G--EzmHz2nre4JZrf35niHV/view?usp=sharing

Do pobrania druga część elementów ozdobnych: https://drive.google.com/file/d/1kbm30cn4DQkFNI9ft_Xkn5tkqppFe8-I/view?usp=sharing

„OPT (Oral Placement Therapy) for Speech Clarity and Feeding” – recenzja

„OPT (Oral Placement Therapy) for Speech Clarity and Feeding” to książka, którą napisała Sara Rosenfeld Johnson*. Opis wydawcy zawiera informację, że jest to przewodnik, który krok po kroku pozwoli wypełnić przestrzeń między tym, czego nas nauczono a tym, co potrzebujemy wiedzieć. Tytułowe Oral Placement Therapy, czyli terapia pozycji oralnej, to oddziaływanie logopedyczne łączące w sobie stymulację słuchową, wzrokową i dotykową. Jest to rozszerzenie standardowo nauczanych metod terapii logopedycznej o komponent taktylny, który często okazuje się kluczowy w procesie wspierania pacjenta. W związku z tym opis wydawcy uznaję za precyzyjny i zgodny z prawdą.

A co znajduje się wewnątrz książki? Znajdziemy tam rozdziały dotyczące m.in. kolejności działań koniecznych do wykonania, żeby wywołać daną głoskę, zadań fonacyjnych, ćwiczeń podniebienno-gardłowych, usprawniania pracy żuchwy, rozwijaniu sprawności warg oraz języka.

Bardzo podoba mi się zastosowanie układu „od ogółu do szczegółu”, ponieważ dzięki niemu już na początku książki (acz po uwagach wstępnych) dostajemy konkretną listę aktywności, które trzeba wykonać, aby uzyskać daną głoskę u pacjenta. Dopiero w dalszej części umieszczone są informacje bardziej szczegółowe, pozwalające zrozumieć, jak dokładnie dane aktywności muszą być wykonane. Opisy tych aktywności są zresztą bardzo rozbudowane – każda czynność podzielona jest na pomniejsze kroki, dzięki czemu osoba pracująca z pacjentem wg tych zaleceń może dokładnie zlokalizować, w którym miejscu zaczynają się trudności podopiecznego.

Wszystkie te informacje uzupełnione są jeszcze o znajdujący się na końcu słowniczek oraz umieszczoną na stronie 12. tabelę z rozpisanymi cechami poszczególnych głosek, tj. stopniem rozwarcia żuchwy, pozycją języka, układem warg oraz dźwięcznością lub jej brakiem oraz obecnością albo nieobecnością rezonansu nosowego. Tabela ta jest w moim odczuciu źródłem naprawdę dobrze usystematyzowanej wiedzy. Już samo przeanalizowanie dostępnych w niej informacji pozwala szybko zrozumieć, z czego mogą wynikać niektóre trudności podopiecznych, których etiologia do tej pory wydawała się trudna do uchwycenia.

Pamiętać trzeba, że „OPT (Oral Placement Therapy) for Speech Clarity and Feeding” to, jak zresztą słusznie podkreśla wydawca, przewodnik. W związku z czym otrzymamy w nim wiele praktycznych porad, jak krok po kroku prowadzić terapię. Mimo że na końcu książki zamieszczona została bibliografia, w samej treści publikacji nie znajdziemy natomiast wielu odniesień do konkretnych badań czy źródeł. W związku z czym, jeśli ktoś chce wiedzieć nie tylko, że dana technika działa, ale też dlaczego tak się dzieje, konieczne będzie poszukanie odpowiedzi w innych publikacjach.

Konieczne jest też zwrócenie uwagi polskiego czytelnika na to, że książk a „OPT (Oral Placement Therapy) for Speech Clarity and Feeding” napisana jest po angielsku i dotyczy terapii logopedycznej prowadzonej w tym języku. W związku z czym nie można jej bezrefleksyjnie stosować jako instrukcji do zajęć polskojęzycznych. Trzeba pamiętać o różnicach w sposobie realizowania różnych głosek w obu tych językach.

Z mojego punktu widzenia „OPT (Oral Placement Therapy) for Speech Clarity and Feeding” jest bardzo ciekawą publikacją, którą warto przeczytać. Zawiera ona wiele bardzo praktycznych wskazówek, pozwala zrozumieć przyczynę części trudności osób, z którymi pracujemy i lepiej dobrać metody terapeutyczne. Mimo że w książce tej znajdziemy informacje dotyczące pracy w języku angielskim, wiele pomysłów i strategii da się bezproblemowo zastosować w terapii polskojęzycznej. Z kolei tam, gdzie różnice językowe nie pozwalają na bezpośrednie przeniesienie konkretnych technik, pozostaje miejsce na inwencję własną logopedy polskojęzycznego.

Dokładne dane bibliograficzne: 

Rosenfeld Johnson Sarah, 2009, OPT (Oral Placement Therapy) for Speech Clarity and Feeding, TalkTools

* Na okładce książki widnieje zapis „Rosenfeld Johnson”, zaś na stronie edytorskiej „Rosenfeld-Johnson”.